We hebben waarschijnlijk allemaal wel eens een blessure gehad waarbij je automatisch bent gaan koelen. Een dokter, een ouder/verzorger of iemand anders die aangaf meteen te koelen na de blessure, maar waarom doen we dat eigenlijk en is het wel goed om te doen?
Er zijn de laatste jaren verschillende discussies ontstaan omtrent deze blessurebehandeling. Er wordt geroepen dat koelen juist een averechts effect zou hebben op het herstel van de blessure maar toch wordt het hedendaags nog veel gedaan. Om hier een goede conclusie over te geven is het belangrijk te weten wat het effect van het koelen is en waarom we het wel of niet moeten doen.
Wat gebeurt er bij een blessure?
Wanneer iemand bijvoorbeeld door zijn enkel gaat of een spier verrekt, ofwel acuut letsel oploopt, is er schade aan het weefsel en ontstaat er een ontstekingsreactie. Deze reactie, welke hoort bij het natuurlijke herstel van het lichaam, treedt vrijwel meteen op en duurt ongeveer twee tot drie dagen. Er ontstaat een zwelling in het blessure gebied, het wordt rood of blauw en soms ook warm, er is vaak een hevige stekende pijn die later wegebt in een zeurende pijn en je ervaart een beperking van functie. Deze symptomen zijn echter essentieel voor het herstelproces. Door de schade aan het weefsel, wat gepaard gaat met pijn, wil het lichaam dit gaan herstellen. De vaten worden wijder (vasodilatatie) en er ontstaat een versterkte doorbloeding met de toevoer van zuurstof, stollingsfactoren en witte bloedcellen om het weefsel te herstellen. Dit zorgt voor zwelling, verkleuring, warmte en uiteindelijk functieverlies.
Wat is het effect van koelen?
Koelen zorgt voor vaatvernauwing (vasoconstrictie), wat de vochtafvoer stimuleert en de zwelling verminderd. Ook zorgt de kou ervoor dat de pijnprikkel minder sterk is omdat het een verdovend effect heeft. Dit zijn positieve effecten van koelen maar worden door sommige (niet geheel onlogisch) ook als negatief gezien. Bij schade probeert het lichaam een herstelmechanisme op gang te brengen, het tegengaan van de zwelling middels koelen wordt daardoor als tegennatuurlijk gezien en zou het genezingsproces vertragen. De pijn die men voelt bij een blessure is niet alleen vervelend maar heeft ook een positief effect, namelijk dat je geen bewegingen maakt die nog meer schade geeft. De pijnvermindering door het koelen kan er dus voor zorgen dat men te veel doet en de schade verergert.
Wel of niet koelen?
Er is geen wetenschappelijk bewijs dat koelen een positief ofwel een duidelijk negatief effect heeft op het herstel, de negatieve beweringen wegen dan ook niet op tegen de positieve en andersom. Omdat het koelen de pijn duidelijk verminderd is dit wel erg prettig in de eerste fase van het herstel. Daarnaast is het voor mensen een stok achter de deur om meerdere keren per dag even rust te nemen, wat weer goed voor het herstel is. Daarom adviseren wij om in de eerste fase (enkele dagen) zo'n 3 keer per dag, 15-20 min te koelen na een acute blessure. Let er daarbij wel op dat de ice pack niet direct op de huid wordt geplaatst maar te bedekken met bijvoorbeeld een theedoek.
Heb je zelf een blessure opgelopen en wil je advies hierover neem dan contact met ons op via 0318 830311.
Sportieve groet,
Merwin Korterink
Algemeen fysiotherapeut
