In deze tijd ontkom je niet aan nieuws over gezondheid en ziekte. Niet alleen direct gekoppeld aan besmettingen, maar ook de indirecte gevolgen, zoals nek- en schouderpijn door het vele thuiswerken. Tijd om het begrip “gezondheid” eens verder onder de loep te nemen.
Gezondheid wordt tegenwoordig niet meer beschouwd als “afwezigheid van ziekte”, maar als “het vermogen je aan te passen en zelf te beslissen hoe om te gaan met sociale, fysieke en mentale uitdagingen van het leven’. Dit wordt ook wel omschreven als positieve gezondheid. Bij deze definitie wordt meer uitgegaan van wat je wel kan, in plaats van uit te gaan ziekte en beperkingen.
Het mooie van deze definitie vind ik dat het uitgaat van twee principes die belangrijk zijn. Namelijk het vermogen je aan te passen èn het vermogen zelf te beslissen hoe je omgaat met de uitdagingen.
Aanpassingsvermogen
Mijn werk als sportfysiotherapeut bestaat vooral uit mensen helpen zich aan te passen aan de situatie die ontstaan is na bijvoorbeeld een blessure. Dat vermogen tot aanpassen is één van de wonderlijkste en vaak ook mooiste dingen die ik in mijn werk mee mag maken en mensen kunnen enorm handig zijn in zich aanpassen. Van het lopen met krukken na een enkelblessure tot het sprinten op “blades” op de paralympics, waar een wil is om iets te bereiken, is vaak ook een weg te vinden!
We zijn ons continu aan het aanpassen aan wat er van ons gevraagd wordt. Als je meer van je lichaam vraagt (door bijvoorbeeld een keer extra te gaan hardlopen) zal je lichaam zich aan die toegenomen belasting gaan aanpassen en je conditie beter worden. Doe je te veel en ga je pijntjes krijgen moet je ook weer in staat zijn je aan te passen en je belasting tijdelijk veranderen. Doe je te weinig dan verdwijnt je conditie of spierkracht juist ook weer snel.
Hoewel we als mensen dus heel goed zijn in ons aanpassen is dat niet altijd makkelijk. Voor sporters die hun voorste kruisband scheuren is in eerste instantie heel moeilijk om te wennen aan de nieuwe situatie, waarin sporten niet mogelijk is op de manier die ze gewend waren. Het is in zo’n geval mooi om mee te kunnen denken en helpen om toch een invulling te geven zodat iemand die fysieke, mentale en sociale uitdaging het hoofd kan bieden.
Beslissen
Het tweede deel van de definitie gaat uit van het principe dat mensen zelf kunnen beslissen hoe ze omgaan met de fysieke, mentale en sociale uitdagingen die ze gesteld worden. Het zelf regie hebben en kunnen beslissen over je leven is een belangrijk aspect. Soms moet je bewust zo’n keuze maken: “Laat ik me wel of niet opereren aan mijn kruisband”? Er is geen éénduidig antwoord op zo’n vraag. In zo’n geval is het belangrijk om de gevolgen van je beslissing te kunnen overzien. Welke voor- en nadelen heeft een bepaalde beslissing? Dit zijn vaak hele goede gesprekken, want wij als fysio hebben het juiste antwoord ook niet, maar kunnen je wel helpen een afweging te maken.Vaak maken we een keuze ook onbewust. Door een afspraak te maken bij de fysiotherapeut als je klachten hebt, kies je er eigenlijk al voor dat je er iets aan wil doen. Het niet consequent uitvoeren van thuisoefeningen is ook zo’n onbewuste keuze, die van invloed kan zijn op het fysieke of sociale welbevinden. Het gesprek daarover is altijd interessant, omdat de keuze dan ineens wel bewust gemaakt wordt en een goed inzicht geeft in de afweging van een persoon. Soms is de klacht toch niet zo’n prioriteit voor iemand en in sommige gevallen blijkt dat mensen het eng vinden om hun gedrag aan te passen en nieuwe weg in te slaan. Dat inzicht geeft vaak de ruimte om het toch te gaan proberen.
Corona
Als je de coronacrisis bekijkt vanuit deze definitie van gezondheid, begrijp je ook gelijk waarom veel mensen zo’n moeite hebben met de huidige situatie. We kunnen opeens niet meer zelf beslissen hoe we omgaan met de sociale uitdaging en we moeten ons aanpassen aan steeds nieuwe maatregelen. Toch kunnen we ook zelf beslissen hoe we daarmee omgaan. Gaan we uit van ziekte en beperkingen of passen we ons aan en gaan we uit van wat wel kan en zoeken we een weg om elkaar te helpen gezond te blijven? Hopelijk doen we het laatste!
Ik wens jullie veel positieve gezondheid!
Met vriendelijke groet,
Bart van de Wiel
